Tổng hợp Công thức về Protein đầy đủ, chi tiết

Tải xuống

Việc nhớ đúng mực một công thức Sinh học lớp 12 trong hàng trăm công thức không phải là việc thuận tiện, với mục tiêu giúp học viên thuận tiện hơn trong việc nhớ Công thức, VietJack biên soạn bản tóm tắt Tổng hợp Công thức về Protein không thiếu, chi tiết cụ thể vừa đủ, cụ thể. Hi vọng loạt bài này sẽ như là cuốn sổ tay công thức giúp bạn nắm vững kỹ năng và kiến thức môn Sinh học để tự tin bước vào kì thi THPT Quốc gia .

A. CẤU TRÚC PROTEIN

Bạn đang đọc: Tổng hợp Công thức về Protein đầy đủ, chi tiết

I. Tính số bộ ba mật mã, số axit amin

– Cứ 3 nu tiếp nối nhau trên mạch gốc của gen hợp thành 1 bộ ba mã gốc, 3 ribônu tiếp nối của mạch ARN thông tin ( mARN ) hợp thành 1 bộ ba mã sao. Vì số ribônu của mARN bằng với số nu của mạch gốc, nên số bộ ba mã gốc trong gen bằng số bộ ba mã sao trong mARN

– Trong mạch gốc của gen cũng như trong số mã sao của mARN thì có 1 bộ ba mã kết thúc không mã hoá axit amin ( aa ). Các bộ ba còn lại co mã hoá aa

– Số bộ ba có mã hoá aa (aa chuỗi polipeptit) =

+ Ngoài mã kết thúc không mã hóa a amin, mã mở màn tuy có mã hóa aa, nhưng aa này bị cắt bỏ không tham gia vào cấu trúc protein

Số aa của phân tử prôtêin (aa protein hoàn chỉnh)

II. Tính số liên kết peptit

– Số link peptit hình thành = số phân tử H2O tạo ra
– Hai aa nối nhau bằng 1 link péptit, 3 a amin có 2 link peptit … chuỗi polipeptit có m là aa thì số link peptit là :

Số liên kết peptit = m -1

III. Tính số cách mã hóa ARN và số cách sắp xếp aa trong chuỗi polypeptit

Các loại aavà những bộ ba mã hoá : Có 20 loại a amin thường gặp trong những phân tử protein như sau :
1 ) Glixêrin : Gly 2 ) Alanin : Ala 3 ) Valin : Val 4 ) Lơxin : Leu
5 ) Izolơxin : Ile 6 ) Xerin : Ser 7 ) Treoni : Thr 8 ) Xistein : Cys
9 ) Metionin : Met 10 ) A. aspartic : Asp 11 ) Asparagin : Asn 12 ) A glutamic : Glu
13 ) Glutamin : Gln 14 ) Arginin : Arg 15 ) Lizin : Lys 16 ) Phenilalanin : Phe
17 ) Tirozin : Tyr 18 ) Histidin : His 19 ) Triptofan : Trp 20 ) Prôlin : Pro

Bảng bộ ba mật mã

Kí hiệu : * mã mở đầu ; ** mã kết thúc

B. CƠ CHẾ TỔNG HỢP PROTEIN

I .Tính số aa tự do cần dùng

Trong quá tình giải thuật, tổng hợp prôtein, chỉ bộ ba nào của mARN có mã hoá aa thì mới được ARN mang aa đến giải thuật .

1) Giải mã tạo thành 1 phân tử prôtein:

– Khi riboxom chuyển dời từ đầu này đến đầu nọ của mARN để hình thành chuỗi polipeptit thì số aa tự do cần dùng được ARN luân chuyển mang đến là để giải thuật khởi đầu và những mã sau đó, mã ở đầu cuối không được giải. Vì vậy số aa tự do cần dùng cho mỗi lần tổng hợp chuỗi polipeptit là :
Số aa tự do cần dùng :

– Khi rời khỏi riboxom, trong chuỗi polipeptit không còn a amin tương ứng với mã khởi đầu. Do đó, số aa tự do cần dùng để cấu thành phân tử protein ( tham gia vào cấu trúc protein để triển khai công dụng sinh học ) là :
Số aa tự do cần dùng để cấu thành protein hoàn hảo :

2) Giải mã tạo thành nhiều phân tử protein:

– Trong quy trình giải thuật, tổng hợp protein, mỗi lượt vận động và di chuyển của riboxom trên mARN sẽ tạo thành 1 chuỗi polipeptit .
– Có n riboxomchuyển dịch qua mARN và không trở lại là có n lượt trượt của riboxom. Do đó số phân tử protein ( gồm 1 chuỗi polipeptit ) = số lượt trượt của riboxom .
– Một gen sao mã nhiều lần, tạo nhiều phân tử mARN cùng loại. Mỗi mARN đều có n lượt riboxom trượt qua thì quy trình giả mã bởi K phân tử mARN sẽ tạo ra số phân tử protein :

∑ số P = tổng số lượt trượt RB = K×n

– Tổng số aa tự do thu được hay kêu gọi vừa để tham gia vào cấu trúc những phần từ protein vừa để tham gia mã mở màn. Vì vậy :
+ Tổng số aa tự do được dùng cho quy trình giải thuật là số aa tham gia vào cấu trúc thành phần protein và số aa tham gia vào việc giải thuật mở màn ( được dùng 1 lần mở mà thôi ) .

– Tổng số aa tham gia cấu trúc protein để thực thi tính năng sinh học ( không kể a amin khởi đầu ) :

II. Tính số phân tử nước và số liên kết peptit

– Trong quy trình giải thuật khi chuỗi polipeptit đang hình thành thì cứ 2 aa kế tiếp nối nhau bằng link peptit thì đồng thời giải phóng 1 phân tử nước, 3 aa nối nhau bằng 2 link peptit, đồng thời giải phóng 2 phân tử nước … Vì vậy :
+ Số phân tử nứơc được giải phóng trong quy trình giải thuật tạo 1 chuỗi polipeptit là

+ Tổng số phân tử nước được giải phóng trong quá trình tổng hợp nhiều phân tử protein (mỗi phân tử protein là 1 chuỗi polipeptit).

Xem thêm: Khám phá ngay cách tải video ngắn trên Facebook về điện thoại chỉ trong vài bước

+ Khi chuỗi polipeptit rời khỏi riboxom tham gia chức năng sinh học thì aa mở đầu tách ra 1 mối liên kết peptit với aa đó không còn → số liên kết peptit thực sự tạo lập được là

Vì vậy tổng số link peptit thực sự hình thành trong những phân tử protein là :

III. Tính số ARN vận chuyển (tARN)

– Trong quy trình tổng hợp protein, tARN nang aa đến giải thuật. Mỗi lượt giải thuật, tARN cung ứng 1 aa → một thành phần ARN giải thuật bao nhiêu lượt thì phân phối bấy nhiêu aa .
– Sự giải thuật của tARN hoàn toàn có thể không giống nhau : có loại giải thuật 3 lần, có loại 2 lần, 1 lần .
– Nếu có x phân tử giải thuật 3 lần → số aa do chúng cung ứng là 3 x .
y phân tử giải thuật 2 lần → … là 2 y
z phân tử giải thuật 1 lần → … là z
– Vậy tổng số aa cần dùng là do những phân tử tARN luân chuyển 3 loại đó phân phối → phương trình :

3x + 2y + z = a tự do cần dùng

IV. Sự dịch chuyển riboxm trên mARN

1. Vận tốc trượt của riboxom trên mARN

– Khái niệm : Là độ dài mARN mà riboxom vận động và di chuyển được trong 1 giây .
– Có thể tính tốc độ trượt bằng cách chia chiều dài mARN cho thời hạn riboxom trượt từ đầu nọ đến đầu kia. ( trượt hết mARN )

* Tốc độ giải thuật của RB :
– Là số aa của chuỗi polipeptit lê dài trong 1 giây ( số bộ ba được giải trong 1 giây ) = Số bộ ba mà RB trượt trong 1 giây .
– Có thể tính bằng cách chia số bộ ba của mARN cho thời hạn RB trượt hết mARN .

2. Thời gian tổng hợp 1 phân tử protein (phân tử protein gồm 1 chuỗi polipeptit)

– Khi riboxom trượt qua mã kết thúc, rời khỏi mARN thì sự tổng hợp phân tử protein của riboxom đó được xem là hoàn tất. Vì vậy thời hạn hình thành 1 phân tử protein cũng là thời hạn riboxom trượt hết chiều dài mARN ( từ đầu nọ đến đầu kia ) .

3. Thời gian mỗi riboxom trượt qua hết mARN (kể từ lúc riboxom 1 bắt đầu trượt)

Gọi Δt : khoảng chừng thời hạn ribixom sau trượt chậm hơn riboxom trước
– Đối với RB 1 : t
– Đối với RB 2 : t + Δt
– Đối với RB 3 : t + 2 Δt
– Tương tự so với những RB còn lại

VI. Tính số aa tự do cần dùng đối với các riboxom còn tiếp xúc với mARN

– Tổng số aa tự do cần dùng so với những riboxom có tiếp xúc với 1 mARN là tổng của những dãy polipepti mà mỗi riboxom đó giải thuật được :

∑aatd = a1 + a2 + ……+ ax

Trong đó : x = số riboxom ; a1, a2 … = số aa của chuỗi polipeptit của RB1, RB2 …
* Nếu trong những riboxom cách đều nhau thì số aa trong chuỗi polipeptit của mỗi riboxom đó lần lượt hơn nhau là 1 hằng số → số aa của từng riboxom họp thành 1 dãy cấp số cộng :
– Số hạng đầu a1 = số 1 aa của RB1
– Công sai d = số aa ở RB sau kém hơn số aa trước đó .
– Số hạng của dãy x = số riboxom có tiếp xúc mARN ( đang trượt trên mARN )
Tổng số aa tự do cần dùng là tổng của dãy cấp số cộng đó :